histamina
Czy migrena ma płeć? Związek migren z gospodarką hormonalną kobiety
Związek migren z gospodarką hormonalną kobiety
Migrena uznawana jest za jeden z najczęściej występujących rodzajów bólów głowy, pojawiających się okresowo przez większą część życia człowieka. Co ciekawe, pierwszy epizod migrenowy pojawia się częściej u ludzi młodych (przed 40 rokiem życia). Migrena objawia się najczęściej jednostronnym bólem głowy trwającym od kilku do kilkudziesięciu godzin. Bólowi temu mogą towarzyszyć inne objawy, takie jak nudności, wymioty, wrażliwość na światło, zapachy, czy nadmierny hałas. Diagnostyka migren odbywa się w oparciu o kryteria kliniczne, opracowane przez Komitet Klasyfikacji Bólów Głowy Międzynarodowego Towarzystwa Bólów Głowy. Terapia migren obejmuje zarówno leczenie farmakologiczne, jak i skuteczną identyfikację czynników wyzwalających napady, takich jak dieta, przemęczenie, stres, czy niektóre leki. U podłoża migren może leżeć m.in. niedobór DAO i nadwrażliwość na niektóre aminy biogenne np. na histaminę.
Migreny a gospodarka hormonalna
Migreny występują niemal trzykrotnie częściej u kobiet, niż u mężczyzn. Jest to w dużym stopniu związane z gospodarką hormonalną i zmianami stężeń hormonów w ciągu całego życia kobiety. Analizując zależność między wiekiem kobiet, a częstością występowania migren oraz ich obrazem klinicznym możemy zauważyć, że oba te czynniki są mocno związane z przełomowymi momentami w rozwoju płciowym kobiety – okresem dojrzewania, okresem maksymalnej płodności oraz okresem przekwitania.
Migrena miesiączkowa
W czasie cyklu menstruacyjnego dochodzi do znacznych fluktuacji stężeń hormonów, co dla kobiet, u których występują migreny miesiączkowe jest kluczowym czynnikiem wyzwalającym wystąpienie migreny. W medycznej nomenklaturze wyróżniamy dwa rodzaje migren miesiączkowych: czystą migrenę miesiączkową oraz migrenę związaną z krwawieniami miesiączkowymi. Pierwszy rodzaj cechuje się występowaniem migren wyłącznie w okresie miesiączki, drugi zaś – dotyczy tych kobiet, u których migreny pojawiają się zarówno w czasie krwawienia, jak i na innych etapach cyklu menstruacyjnego. Za główną przyczynę występowania migren miesiączkowych uznaje się gwałtowny spadek stężenia estrogenów, który następuje pod koniec fazy lutealnej, tuż przed samą miesiączką. Pierwszym dowodem potwierdzającym tę tezę był eksperyment przeprowadzony w 1972, w którym domięśniowe podanie walerianianu estradiolu tuż przed miesiączką, znacząco opóźniło wystąpienie migreny.
Sugeruje się, że jedną z przyczyn wspomnianej wyżej zależności może być wpływ spadku stężenia estrogenów na wzrost przepuszczalności ścian naczyń krwionośnych dla związków o charakterze prozapalnym, w tym prostaglandyn. Warto nadmienić, że stężenie prostaglandyn wzrasta niemal trzykrotnie w fazie lutealnej cyklu menstruacyjnego. Co więcej, inhibitory prostaglandyn oraz leki o charakterze przeciwzapalnym wykazują znaczną skuteczność w leczeniu migren miesiączkowych.
Fluktuacje stężeń estrogenów w istotny sposób wpływają także na pracę układów neuroprzekaźników zaangażowanych w patofizjologię migreny, w tym układ serotoninergiczny. Jest to o tyle istotne, że estrogeny regulują ekspresję genów receptorów serotoninowych, zwiększają produkcję i zmniejszają rozkład serotoniny, co w konsekwencji działa ochronnie na układ nerwowy i zmniejsza ryzyko wystąpienia bólów głowy. Estrogeny regulują działanie układu neuroendokrynnego także poprzez wpływ na pracę receptorów opioidowych. Spadek stężenia hormonów w fazie lutealnej zmniejsza aktywność układów opioidowych, zwiększając tym samym podatność na ból. Warto nadmienić, że wysokie stężenia estrogenów regulują ekspresję wielu innych związków o działaniu antynocyceptywnym, odgrywających rolę w etiologii migren, w tym m.in. neuropeptydu Y, wazopresyny, czy prolaktyny.
Czy menopauza zwiększa częstość migren?
Z wiekiem częstość występowania migren związanych z wahaniami hormonów zmniejsza się, choć u wielu kobiet dzieje się to relatywnie dość późno. Wzrost częstości występowania migren można zauważyć w okresie premenopauzalnym, w którym dochodzi do znacznych fluktuacji stężeń hormonów, głównie estrogenów. Choć jest to ściśle związane ze znacznym rozregulowaniem cyklu menstruacyjnego, warto pamiętać, że tym hormonalnym zmianom towarzyszy wiele dolegliwości sprzyjających występowaniu bólów głowy: bezsenność, zaburzenia termoregulacji, nadpotliwość, skoki ciśnienia, gorsza odpowiedź na stres. Stosowanie hormonalnej terapii zastępczej ma bardzo różnorodny wpływ na częstość występowania migren, zwłaszcza u kobiet bardzo wrażliwych na egzogenne estrogeny. Stabilizacja hormonalna pojawiająca się po menopauzie, z reguły korzystnie wpływa na częstość występowania migren, zwłaszcza jeśli ich podłoże było ściśle związane z wahaniami stężeń estrogenów. Pomenopauzalny wzrost częstości i intensywności występowania bólów głowy dotyczy najczęściej tych kobiet, u których okres przekwitania pojawił się dość szybko lub menopauza została wywołana chirurgicznie.
Bibliografia:
1.
2. Maasumi K.; Tepper S.; Kriegler J.: Menstrual Migraine and Treatment Options: Review, Headache, 2017 Feb;57(2):194-208
3. Todd C.; Lagman-Bartolome A.; Lay C.: Woman and Migraine: The Role of Hormones, Current Neurology and Neuroscience Reports 2018 May 31;18(7):42
Dietoterapia w endometriozie
Współczesne warunki środowiskowe takie jak: zanieczyszczenia środowiska, nieprawidłowa dieta bogata w duże ilości cukrów prostych i dodatków do żywności, długotrwały i przewlekły stres, sprzyjają rozwojowi chorób zapalnych wśród młodych ludzi.
Endometrioza to choroba ginekologiczna, której patogeneza do dziś nie jest do końca wyjaśniona. Choroba ta diagnozowana jest najczęściej u kobiet w wielu rozrodczym i związana jest w występowaniem błony śluzowej trzonu macicy poza jej naturalnym umiejscowieniem. Ogniska zapalne tkanek podobnych do endometrium zlokalizowane są w otrzewnej poza macicą. Najczęstszymi objawami endometriozy są bóle w okolicy miednicy, skurcze jelit, biegunki na przemian z zaparciami, bolesność podczas oddawania moczu czy krwiomocz. Niestety choroba ta diagnozowana jest co raz częściej u co raz młodszych kobiet i wiązać się może z niepłodnością.
Histamina, a hormony płciowe
Jednym z czynników ryzyka endometriozy jest długotrwała ekspozycja na estrogeny. Dzieje się tak dlatego, iż to właśnie estrogeny przyczyniają się do ciągłego wzrostu niewłaściwie umieszczonych komórek endometrium. Estrogeny mogą pobudzać komórki tuczne do produkcji histaminy, ale i mogą obniżać aktywność poziomu DAO, jednego z dwóch głównych enzymów biorących udział w rozkładzie histaminy. Histamina to hormon tkankowy występujący w licznych komórkach, regulujący wiele funkcji w organizmie za pośrednictwem receptorów. Amina ta uwalniana jest za pośrednictwem różnych czynników immunologicznych i nieimmunologicznych tj.: alergia IgE-zależna, stres, dieta obfitująca z aminy biogenne, dysbioza jelitowa, zaburzenia metylacji i związane z nią niedobory witamin z grupy B itp. Oczywiście sama histamina nie jest nam groźna, jednak jej długotrwale utrzymujący się nadmiar, już TAK.
Wiemy, że histamina jest jednym z mediatorów stanu zapalnego. A więc jasne jest, ze przewlekły stan zapalny związany jest długotrwałym, wysokim stężeniem histaminy w organizmie. Okazuje się również, że istnieje związek między nasileniem zespołu bólowego, a poziomem histaminy we krwi obwodowej u pacjentek z endometriozą. Dlatego chorując na endometriozę warto diagnozować się również w kierunku nietolerancji histaminy.
Objawy HIT, a endometrioza
Niestety to my kobiety najczęściej cierpimy z powodu nietolerancji histaminy HIT ( histamine intolerance). Choć uznaje się, że nietolerancja ta dotyczy ok. 1% ludzi na świecie, z wieloletniego doświadczenia klinicznego wiem, że do tej pory nie jest powszechnie i prawidłowo diagnozowana. Najczęstszymi objawami jej nadmiaru w organizmie są: migrenowe bóle głowy, mdłości, bezsenność, nadpotliwość, tachykardia, pokrzywka, katar, zgaga, biegunka, wzdęcia, choroba lokomocyjna, łysienie, zimne dłonie i stopy czy silne bóle menstruacyjne. Oczywiście o samej nietolerancji możesz przeczytać a moim wpisie na blogu https://foodmedcentrum.pl/nietolerancja-histaminy-hit/.
Dieta przeciwzapalna HIT w endometriozie
Wiemy też, że nasza codzienna dieta, aby była zdrowa, powinna charakteryzować się wysokim potencjałem antyoksydacyjnych oraz przeciwzapalnym. Na talerzu powinny dominować świeże warzywa i owoce, produkty wysokobiałkowe, bogate w błonnik pokarmowy czy dobrej jakości nienasycone tłuszcze. Warto również wykluczać produkty alergizujące i nietolerowane, zawierające duże ilości cukrów prostych, wysokoprzetworzone zawierające konserwanty i dodatki do żywności. Dieta przeciwzapalna HIT to dieta eliminująca także wszelkie produkty długodojrzewające, fermentowane oraz te, które mogą pobudzać własne komórki do nadmiernego wyrzutu histaminy np. salicylany, leki czy alkohol. Dieta ta w szybkim czasie może przyczynić się do obniżenia poziom mediatorów zapalnych, a tym samym złagodzenia uporczywych objawy nietolerancji histaminy.
Jeśli zauważasz u siebie niepokojące objawy wiec, że poziom histaminy możesz kontrolować nie tylko poprzez kontrolę spożywanych amin biogennych, fitoestrogenów, ale również poprzez redukcję stresu, odpowiednie nawodnienie oraz odpowiednią ilość snu, zadbanie o metylację i zdrowie jelit. Ważne także abyś kontrolowała poziom homocysteiny i witamin z grupy B, dbała po prawidłową podaż cynku oraz kwasów Omega-3. Postaw na umiarkowaną aktywność fizyczną, jogę lub pilates. Zadbaj o relaks i równowagę w życiu emocjonalnym. Nasza autorska dieta HIT charakteryzuje się silnym potencjałem antyoksydacyjnym oraz niską zawartością produktów wysokohistaminowych oraz tych, które mogą wpływać na komórkowy jej wzrost w organizmie. Bądź kobietą HIT.
Nietolerancja Histaminy - HIT
Nietolerancja histaminy HIT ( Histamine Intolerance)
Nietolerancje pokarmowe są coraz częściej diagnozowane wśród dorosłych. Choć uznaje się, że nietolerancja histaminy HIT (Histamine Intolerance) występuje niezbyt często, to w naszej praktyce klinicznej obserwujemy znaczny jej wzrost, szczególnie wśród kobiet. Zanim opiszę czym jest sam HIT, wyjaśnię pojęcie samej histaminy.
Czy jest histamina?
Histamina jest aminą biogenną, która jako hormon tkankowy, odpowiada za wiele ważnych funkcji w organizmie. Produkowana jest i uwalniana przez komórki tuczne oraz wiele innych komórek należących do układu odpornościowego, nerwowego, czy chociażby ściany żołądka. Swoje swoiste działanie wykazuje głównie doraźnie, choć przenoszona może być również poprzez płyny ustrojowe do innych tkanek. Do uwalniania tej aminy może dochodzić w wyniku reakcji na specyficzny alergen czyli w wyniku reakcji alergicznej, ale także poprzez stymulację różnymi czynnikami nieimmunologicznymi, tj., niedotlenieniem, stresem emocjonalnym, fizycznym, urazem, zmianą temperatury itp. Sama histamina nie stanowi dla nas zagrożenia, gdyż w prawidłowych warunkach rozkłada się szybko do nieszkodliwych metabolitów. Odpowiada za regulację wielu funkcji w organizmie tj.: produkcja soków żołądkowych, regulacja hormonów, snu, łaknienia czy temperatury. Jednak jej nadmiar może nieść za sobą szereg groźnych konsekwencji.
Objawy nietolerancji histaminy HIT
Histamina swoje działanie wywiera poprzez białka, receptory histaminowe. Do tej pory zostały odkryte cztery receptory (H1, H2, H3, H4) zlokalizowane w różnych komórkach w całym organizmie. Objawy kliniczne najczęściej przypominają objawy klasycznej reakcji alergicznej tj. pokrzywka, zaczerwienienie skóry czy katar. Choć należy zaznaczyć, iż objawy te mogą mieć zróżnicowane nasilenie oraz manifestować się wieloukładowo.
Działanie histaminy na skórę powoduje świąd, zaczerwienienie; na układ nerwowy: bóle głowy, nudności, wymioty, zaburzenia rytmu dobowego, regulacji temperatury i przyjmowania pokarmów, na układ krążenia: tachykardię, arytmię, spadek bądź wzrost ciśnienia tętniczego krwi. Do najczęstszych objawów gastroenterologicznych należą: ból brzucha, wzdęcia biegunka tzw. katar jelit czy zwiększona sekrecja kwasu żołądkowego.
Diagnostyka oraz możliwości leczenia nietolerancji histaminy
Aktualnie nie istnieją standaryzowane metody diagnostyki nietolerancji histaminy. Rozpoznanie nietolerancji histaminy bywa często kłopotliwe ze względu na jej nieswoisty charakter i interdyscyplinarne objawy. W przypadku osób, u których podejrzewa się występowanie HIT, powinno się wykonać pomiar aktywności enzymu DAO oraz poziom samej histaminy w surowicy. Niektórzy autorzy wskazują aby określić poziom histaminy w kale, inni zaś zalecają wykonanie testu punktowego z histaminą + 50 (TPH+50) w celu pomiaru bąbla i rumienia. Jednak w praktyce na dzień dzisiejszy nie stosuje się tego typu diagnostyki.
W leczeniu nietolerancji histaminy zalecana jest dieta antyhistaminowa HIT z ograniczeniem spożycia produktów bogatych w histaminę oraz produktów stymulujących jej wyrzut z komórek. Za bogate w histaminę uważa się przede wszystkim produkty poddawane procesom fermentacji i dojrzewania. Natomiast do stymulatorów zalicza się przez wszystkim naturalne salicylany, benzoesany, niektóre związki chemiczne i niektóre leki. Poziom histaminy można regulować włączając do diety enzym DAO oraz odpowiednią suplementacją przygotowaną przez specjalistę.