Przerost  bakteryjny SIBO (Small Intestinal Bacterial Overgrowth) to pojawienie się i rozrost w jelicie cienkim bakterii, które fizjologicznie w największej ilości bytują w jelicie grubym. Rzadziej zdarzają się przypadki przerostu gatunków, które na co dzień bytują  w jelicie cienkim. Gdy jeden z mechanizmów jelit  nie działa prawidłowo, może wówczas dojść do kolonizacji bakterii w miejscu, które nie jest dla nich przeznaczone.

Do najczęstszych przyczyn SIBO zaliczamy:

  • wady anatomiczne,
  • podeszły wiek,
  • długotrwała farmakoterapia,
  • niedobory odporności,
  • niedożywienie,
  • dieta obfitująca w żywność wysoko przetworzoną,
  • achlorchydia ( bezkwaśność)
  • choroby z autoagresji,
  • nietolerancje pokarmowe, w tym celiakia

Do najczęstszych objawów SIBO zaliczamy:

  • bóle brzucha
  • nudności
  • wymioty
  • wzdęcia
  • gazy
  • chroniczne zaparcia i biegunki (wodniste i tłuszczowe)
  • odbijanie
  • objawy alergii
  • astma
  • niepokój
  • stany lękowe, depresyjne
  • spadek wagi
  • refluks
  • zgaga
  • anemia
  • nietolerancje pokarmowe
  • bóle stawów
  • fibromialgia
  • problemy skórne
  • zespół niespokojnych nóg
  • zespół przewlekłego zmęczenia
  • ataksja
  • rumień guzowaty

Diagnostyka SIBO polega na wykonaniu testu wodorowego lub wodoro-metanowego.

Leczenie SIBO opiera się  głównie na farmakoterapii. Po zakończeniu leczenia należy wprowadzić tymczasowo dietę eliminacyjną Fodmap i HIT.  Wielu pacjentów ze zdiagnozowanym SIBO boryka się z nietolerancją histaminy HIT. Sama histamina, jako hormon tkankowy pełni w naszym organizmie szereg funkcji za pośrednictwem receptorów. Jedynie brak równowagi między wytwarzaniem histaminy, a zdolnością do jej redukcji. Najczęstsze objawy nietolerancji histaminy ze strony przewodu pokarmowego to biegunki, wzdęcia, kolki brzuszne czy zgaga.

FODMAP polega na wykluczeniu z codziennego jadłospisu węglowodanów i pochodnych od nich alkoholi, które są słabo przyswajane przez jelito cienkie, a fermentując są pokarmem dla bakterii powodujących wzdęcia i nieprawidłową pracę jelit.

Jakie pokarmy należy wyeliminować w diecie FODMAP?

– Oligosacharydy: Należą  do nich między innymi fruktany (pszenica, topinambur, czosnek, cebula, buraki, brukselka, brokuły, dynia ) i galaktany (warzywa strączkowe).

– Disacharydy: to przede wszystkim laktoza, cukier mleczny (wszystkie przetwory mleczne nie oznaczone jako bezlaktozowe) i sacharoza (cukier stołowy).

– Monosacharydy: to glukoza, galaktoza i fruktoza. Spośród  nich  najwięcej problemów przysparza  fruktoza, czyli cukier prosty występujący głównie w owocach. Szczególnie skoncentrowana jest w sokach owocowych i owocach suszonych. Szczególnie ważne  jest, by wyeliminować  produkty,  które zawierają więcej fruktozy niż glukozy (fruktoza jest wówczas gorzej wchłaniana), czyli jabłka, mango, arbuzy, wiśnie, miód czy syrop glukozowo-fruktozowy.

– Poliole: to np: ksylitol, mannitol, sorbitol. Różnego rodzaju poliole znajdujące się w produktach tj.: jabłka, morele, wiśnie, jeżyny, brzoskwinie, grzyby, seler, kalafior czy awokado, w produkty przetworzone  i zboża.

 

HIT polega na wykluczeniu z codziennego jadłospisu produktów poddanych fermentacji, długodojrzewających oraz produktów tzw. liberatorów histaminy.

Jakie pokarmy należy wyeliminować w diecie HIT?

– produkty wysokohistaminowe: długodojrzewające sery, mięso, ryby,

– produkty fermentowane i kiszone: maślanka, kefir, kiszone ogórki, kapusta

– owoce morza, wędzone ryby

– cytrusy, truskawki

– pomidory, bakłażan, awokado

– kakao

– pszenica, drożdże

– wino, szampan

Protokół dietetyczny składa się  z dwóch faz.

  • Pierwsza trwa około 6-8 tygodni i polega na unikaniu produktów bogatych w FODMAP i HIT.
  • Druga faza jest znacznie dłuższa i zależy od reakcji danej osoby na wprowadzane z powrotem do diety niektórych produktów. Nowe pokarmy należy wprowadzać pojedynczo, raz na kilka dni, obserwując reakcję. Nie powinno się zbytnio przedłużać stosowania diety, ponieważ eliminacja wielu warzyw i owoców może prowadzić do niedoborów błonnika, witamin i minerałów.

 

Należy zdecydowanie pamiętać, że to dieta, która najprawdopodobniej nie wyleczy przyczyn ale pozwoli pozbyć nam się wielu przykrych dolegliwości, ale nie zwalnia nas to z szukania źródeł stanu, w jakim się znaleźliśmy.

Dietoterapia powinna być stosowana tymczasowo, najlepiej pod okiem specjalisty. Szablon diety FODMAP + HIT znajduje się TUTAJ