Łuszczyca – choroba ogólnoustrojowa

Łuszczyca, jedna z najczęściej diagnozowanych chorób skóry, od lat stanowi obiekt intensywnych badań. Dzięki postępom w naukach medycznych wiadomo, że łuszczyca nie ogranicza się jedynie do problemów dermatologicznych, lecz jest schorzeniem ogólnoustrojowym, które silnie wpływa na metabolizm i stan zapalny całego organizmu. Kluczową rolę w jej etiopatogenezie odgrywają zaburzenia immunologiczne, w których dominują limfocyty Th1 i Th17 oraz cytokiny prozapalne. Powiązania między przewlekłym stanem zapalnym, insulinoopornością, otyłością i chorobami układu sercowo-naczyniowego podkreślają wielowymiarowy charakter tej choroby.

Oprócz predyspozycji genetycznych, istotny wpływ na przebieg choroby mają czynniki środowiskowe, w tym dieta. Coraz więcej badań wskazuje, że dieta przeciwzapalna może odgrywać znaczącą rolę w zmniejszaniu nasilenia objawów łuszczycy oraz wydłużaniu okresów remisji. Poniżej omówiono kluczowe elementy diety terapeutycznej.

Dieta w łuszczycy i jej rola

Predyspozycje genetyczne determinują wystąpienie łuszczycy, jednak to warunki środowiskowe wpływają na ujawnienie się zmian chorobowych. Dieta w łuszczycy, czyli przeciwzapalna, ze zwiększoną podażą kwasów omega-3, witaminy A, beta karotenu oraz z ograniczeniem cukrów prostych, mięsa, nabiału i glutenu znacznie łagodzi zmiany chorobowe i wydłuża okres remisji.

Dieta w łuszczycy ograniczająca spożycie kwasu ARA arachidonowego (duże spożycie produktów odzwierzęcych) prowadzi do obniżenia prozapalnego leukotrienu B4.

Istnieją teorie, ze dieta wegetariańska – wegańska może poprawić przebieg choroby w wyniku poprawy profilu eikozanoidowego, a także z powodu wyrównania niedoborów potasu, co prowadzi do większej biosyntezy kortyzolu, mającego działanie przeciwzapalne.

U pacjentów z otyłością należy wprowadzić dietę niskoenergetyczną w celu obniżenia BMI. Zmniejszenie masy ciała już o 5-10% poprawia odpowiedź terapeutyczną zmian łuszczycowych na leczenie cyklosporyną u pacjentów otyłych. Stosowanie diety niskoenergetycznej wpływa na wydłużenie remisji zmian łuszczycowych po skutecznym leczeniu metotreksatem.

Główne założenia diety przy łuszczycy

Redukcja spożycia produktów prozapalnych

  • Kwas arachidonowy (ARA): Znajdujący się w produktach odzwierzęcych (np. tłuste mięsa, nabiał), ARA jest prekursorem leukotrienu B4 – silnego mediatora stanu zapalnego. Ograniczenie spożycia ARA zmniejsza nasilenie procesów zapalnych.
  • Tłuszcze nasycone: Obecne głównie w przetworzonej żywności i mięsie, podnoszą poziom insuliny oraz IGF-1, co może nasilać stan zapalny.

2. Zwiększenie podaży kwasów Omega-3

Kwasy tłuszczowe Omega-3, dostępne w rybach, oleju lnianym czy algach, wykazują silne działanie przeciwzapalne. Badania wskazują, że odpowiedni stosunek Omega-3 do Omega-6 (np. 2:1) zmniejsza nasilenie zmian łuszczycowych. Omega-6, obecne w olejach roślinnych (np. słonecznikowy), powinny być ograniczone.

 

Dieta o niskim indeksie glikemicznym (IG)

W chorobach skóry bardzo korzystną interwencją żywieniową jest zastosowanie diety z ubogowęglowodanowej z obniżonym indeksem glikemicznym. Dieta bogatowęglowodanowa, z wysokim indeksem glikemicznym związana jest z hiperglikemią i reaktywną hiperinsulinemią. Wysokie stężenia insuliny mogą prowadzić do wzmożonej poliferacji nabłonka w obrębie mieszków włosowych, keratynizację oraz sekrecję łoju. Dlatego też pacjentom z łuszczycą zalecamy ograniczenie cukru, słodyczy oraz produktów o wysokim indeksie glikemicznym.

Produkty mleczne i ich wpływ na naszą skórę

Insulinopodobny czynnik wzrostu IGF, insulina, GH wywierają różnoraki wpływ na gruczoły łojowe. Czynnik IGF wpływa na wzrost ich ilości. Spożywanie mleka prowadzi do podwyższenia poziomu w surowicy IGF-1. Ponadto produkty mleczne są źródłem substancji hormonalnych wpływających na rozwój niektórych chorób skóry. Testosteron endogenny zawarty w mleku przekształca się do dihydrotosteronu ( DHT), który pobudza jednostkę włosowo-łojową. IGF-1 wpływa na stymulację syntezy androgenów w jajnikach i w jądrach oraz hamowanie syntezy wątrobowej globuliny wiążącej hormony płciowe (SBHG), co powoduje zwiększenie dostępności androgenów. IGF-1 oraz androgeny zwiększają produkcję wydzieliny łojotokowej.

Kwasy Omega-3

W diecie powinny dominować nienasycone kwasy tłuszczowe, szczególnie kwasy Omega-3, a wyeliminowane tłuszcze nasycone, które są prozapalne i niestety dominują w naszej codziennej diecie. Tłuszcze nasycone podwyższają IGF-1.

Bardzo istotny w naszej diecie jest również stosunek w diecie kwasów Omega-3 do kwasów Omega-6 odgrywa istotną rolę w modulowaniu stanu zapalnego skóry. Kwasy Omega-6 wykazują działanie prozapalne i powinny zostać wyeliminowane z codziennej diety. Bogatymi źródłami tych kwasów są przede wszystkim olej roślinne tj.: olej słonecznikowy, z pestek dyni, pestek winogron. W diecie powinny znajdować się jak największe ilości Omega-3 pochodzących z tłuszczów ryb, oleju lnianego.

Dieta bezglutenowa

Spożycie zbóż zawierających gluten powoduje zapalenie błony śluzowej jelita cienkiego i atrofię kosmków jelitowych, co powoduje zaburzenia wchłaniania. Gluten występuje w pszenicy, życie, jęczmieniu, pszenżycie, owsie i orkiszu.

U osób chorych na łuszczycę stwierdzono w kilku badaniach częstsze występowanie bezobjawowej enteropatii glutenozależnej.
W diagnostyce celiakii oznacza się przeciwciała IgG i IgA przeciwko gliadynie ( AGA), transglutaminazie tkankowej ( anty-tTG) i endomysium mięśni gładkich ( IgAEmA).
Część doniesień potwierdza poprawę zmian łuszczycowych po zastosowaniu diety bezglutenowej przy współwystępującej celiakii, a nawet u pacjentów bez celiakii, ale z dodatnimi przeciwciałami przeciwko AGA.

Pacjentom bez zdiagnozowanej celiakii  zalecamy wprowadzenie tymczasowej diety bezglutenowej na okres 3 miesięcy.

Rola witamin i antyoksydantów

Antyoksydanty

Przewlekły stan zapalny w zmianach łuszczycowych wpływa również na zwiększoną produkcję wolnych rodnikówtlenowych ( ROS) prowadząc do nadmiernego stresu oksydacyjnego.

Wykazano w badaniach, że dieta bogata w naturalne antyoksydanty tj. witamina C, A, E, bioflawonoidy, beta karoten, sprzyja poprawie zmian skórnych. Podobne działanie ma suplementacja selenem. U pacjentów z łuszczycą obserwuje się zmniejszone stężenie selenu, co może być czynnikiem rozwoju choroby.

Rola witaminy D3

U pacjentów z ciężkim przebiegiem łuszczycy obserwuje się znaczne obniżenie stężenia witaminy D3. Witamina D3 odgrywa ważną rolę w zmniejszaniu ryzyka chorób autoimmunizacyjnych, układu krążenia czy niektórych typów nowotworów.

Witaminy z grupy B

Badanie wykazały własności immunomodelujące witaminy B12. Wiele leków w terapii łuszczycy powoduje obniżenie witamin z grupy B oraz wzrost toksycznej homocysteiny.

Alkohol

U mężczyzn z łuszczycą nadużywających alkoholu (>80gr/d) uzyskuje się mniejsze efekty leczenia łuszczycy. Mężczyźni pijący ok. 43 gr alkoholu/d są bardziej narażeni na wystąpienie łuszczycy, niż pijący tylko 21 gr/d. Alkohol powoduje poszerzenie naczyń, ułatwiając migrację komórek zapalnych i stymuluje uwalnianie histaminy.

Histamina, a stan zapalny skóry

Histamina jest aminą biogenną, która jako hormon tkankowy, odpowiada za wiele ważnych funkcji w organizmie.

Sama histamina nie stanowi dla nas zagrożenia, gdyż w prawidłowych warunkach rozkłada się szybko do nieszkodliwych metabolitów. Odpowiada za regulację wielu funkcji w organizmie tj.: produkcja soków żołądkowych, regulacja hormonów, snu, łaknienia czy temperatury. Jednak jej nadmiar może nieść za sobą szereg groźnych konsekwencji. Histamina jest promotorem stanu zapalnego, a jej rola w chorobach skóry jest znana. Nadmiar histaminy w organizmie może się manifestować m.in.: pokrzywką, obrzękiem naczynioruchowym, trądzikiem różowatym, zapaleniem skóry, a także łuszczycą. Dlatego naszym pacjentom proponujemy dietę eliminacyjną i antyhistaminową HIT. Opracowana przez nas przeciwzapalna dieta HIT już po kilku tygodniach, od jej zastosowania, prowadzi do poprawy stanu skóry i poprawy komfortu życia pacjentów. O nietolerancji histaminy możesz przeczytać na naszym blogu.

Dieta antyhistaminowa w łuszczycy

  • Unikaj produktów bogatych w histaminę: fermentowane sery, kiszonki, wędzone ryby, czerwone wino.
  • Wspieraj enzymu DAO: Suplementacja witaminą C i B6 wspomaga działanie oksydazy diaminowej, enzymu rozkładającego histaminę.